Tahıl üretiminin temeli gübrelerdir, ancak geleneksel kimyasal gübrelerin yoğun kullanımı sadece kaynak israfına yol açmakla kalmıyor, aynı zamanda toprak kalitesinin düşmesine ve çevresel kirliliğe neden oluyor, bu da modern tarımda yeşil, güvenli ve kirlilik içermeyen kalkınma kavramının gerçekleşmesini ciddi şekilde etkiliyor. Doğal bir organik madde olan hümik asit, yüksek ticari değere ve iyi gelişme beklentilerine sahip, benzersiz fiziksel ve kimyasal özelliklere ve biyolojik aktivitelere sahiptir. Hümik asidin diğer gübrelerle birlikte kullanılması sadece maliyetleri düşürmek ve ekonomik faydaları artırmakla kalmaz, aynı zamanda gübre etkinliğini artırır, bitki büyümesini teşvik eder ve toprak özelliklerini ve ekolojik çevreyi iyileştirir.

Kimyasal gübreler, tahılın besin kaynağı ve çağdaş tarımda önemli bir üretim aracıdır. Kimyasal gübreler, ekim sürecinde karbon emisyonlarının en büyük kaynağıdır ve girdi bağlantısındaki toplam karbon emisyonlarının yaklaşık %60'ını oluşturur ve hümik asitler, toprak fiziksel ve kimyasal özelliklerini iyileştirme, bitki büyüme ve gelişimini uyarma, bitkiler tarafından besinlerin emilimini ve kullanımını teşvik etme, bitki stres direncini ve verimini iyileştirme, bitki kalitesini iyileştirme, enerji tasarrufu ve emisyon azaltma vb. etkilerine sahiptir ve tarımsal üretim ve çevre koruma gibi önemli alanlarda yaygın olarak kullanılmaktadır.

1. Hümik Asidin Gübrelerden Besin Maddelerini Tutması ve Salması

   Geleneksel kimyasal gübreler besin maddelerini hızla salar. Gübrelerdeki besin maddelerinin çoğu sızmaya, uçuculaşmaya ve fiksasyona eğilimlidir, bu da düşük kullanım verimliliğine ve çevresel kirliliğe neden olur. Hümik asidin moleküler yapısı, hidroksil ve fenolik hidroksil grupları gibi bol miktarda fonksiyonel grup içerir. Bunlar, üredeki amid grupları ile reaksiyona girerek bir hümik asit-üre kompleksi oluşturabilir. Bu kompleks yüksek kararlılık gösterir, üre ayrışmasını engeller, azot kullanım verimliliğini artırır ve üre için yavaş salınımlı ve uzun etkili özellikler sağlar.

   Hümik asit, özel bir organik kolloid maddedir. Alüminyum oksit ve demir oksit gibi maddelerin yüzeylerinde koruyucu bir film oluşturabilir, böylece fosforun demir ve alüminyum hidroksitler tarafından emilimini yavaşlatmaya yardımcı olur ve böylece fosforun kullanılabilirliğini artırır.

   Hümik asitteki asidik fonksiyonel gruplar, potasyum iyonlarını adsorbe edebilir ve tutabilir, toprak potasyumunun kaybını önler ve kil mineralleri tarafından potasyumun fiksasyonunu azaltır. Ek olarak, hümik asit mükemmel bir şelatlama yeteneğine sahiptir. Gübrelerdeki katyonlarla (kalsiyum, manganez, çinko iyonları vb. gibi) birleşerek şelat oluşturabilir. Bu, gübre besin maddelerinin kaybını ve sızmasını azaltır ve besin maddelerinin salınım hızını yavaşlatır, böylece bitkilere kademeli olarak sağlanmalarını ve besin kullanım verimliliğini artırır.

2. Hümik Asidin Gübre Besin Maddelerinin Dönüşümü ve Kullanımı

   Bol miktarda asidik fonksiyonel grubu ve yüksek katyon değişim kapasitesi (CEC) nedeniyle, hümik asit, toprak fizikokimyasal özelliklerini iyileştirmek ve toprağın besin iyonlarını tutma yeteneğini artırmak için bir toprak düzenleyici olarak görev yapabilir. NPK besin maddeleri ile bağlanarak, fosfatlarla rekabet ederek ve potasyumu adsorbe ederek gübrelerdeki besin maddelerini tutar ve harekete geçirir. Bu, gübre etkinliğini ve yavaş salınımlı özellikleri artırır, böylece gübre kullanım verimliliğini artırır.

3. Hümik Asit Tarafından Toprak Mikrobiyal Aktivitesinin Düzenlenmesi

   Hümik asit, toprak mikroorganizmalarına bol miktarda karbon kaynağı sağlayan bir organik makromoleküldür. Toprak mikrobiyal beslenmesi öncelikle karbon (C), oksijen (O), azot (N) ve temel mineral besinler gibi elementleri içerir. Hümik asit, adsorpsiyon, kompleksleşme, şelatlaşma, iyon değişimi ve redoks reaksiyonları fonksiyonları ile, sabit besin maddelerini kullanılabilir formlara dönüştürebilir, böylece daha önce erişilemeyen toprak besin maddelerinin kullanılabilirliğini artırır. Bu süreç, toprak mikroorganizmalarına daha yeterli beslenme sağlar.

   Biber bitkilerinde rizofers toprak mikroorganizmalarının bolluğu ve çeşitliliği üzerindeki hümik asit gübrelerinin etkilerini araştırmak için saha denemeleri yapılmıştır. Sonuçlar, hümik asidin toprağı aktive ettiğini, mikrobiyal bolluğu ve çeşitliliği artırdığını ve toprak mikrobiyal topluluk yapısını optimize ettiğini göstermektedir. Uygulamalar arasında, %6 hümik asit bileşik gübresinin uygulanması en iyi etkileri vermiştir.

   

4. Hümik Asidin İnorganik Gübrelerle Birlikte Uygulanması

   Hümik asit, gübre verimliliğini artırmak için en uygun yeşil sinerjist olarak hizmet eder. Hümik asidin azaltılmış gübre dozları ( %10-%30 azaltma) ile birlikte uygulanması, toprak kalitesini iyileştirir, bitki verimini ve kalitesini artırır ve hem tek besinli hem de bileşik gübreler için evrensel etkinlik gösterir. Bu yaklaşım, besin kaybını ve fiksasyonunu azaltırken ve toprak fizikokimyasal özelliklerini iyileştirirken, gübre etkinliğini önemli ölçüde artırır.

   Azotlu gübre üzerindeki etkisi

   Azotlu gübrenin hümik asit ile kombinasyonu, bitkilerin amonyağı emilimini teşvik edebilen, azotlu gübre kaybını ve bunun sonucunda ortaya çıkan amonyak kirliliğini azaltan, nitrifikasyonu inhibe eden ve böylece azotlu gübre kullanım oranını artıran yavaş salınımlı azotlu gübre oluşturur.

   Fosforlu gübre üzerindeki etkisi

   Hümik asidin aktif oksijen içeren fonksiyonel grupları, bazı suda çözünür fosforu kullanılabilir fosfora dönüştürerek, hümik asit-fosfat kompleksleri oluşturmak için fosforlu gübre ile etkili bir şekilde birleşir. Bir yandan, bu, topraktaki fosforun fiksasyonunu azaltabilir, fosforlu gübrenin mevsimsel kullanım oranını büyük ölçüde iyileştirebilir; diğer yandan, hümik asit, toprakta sabitlenmiş fosforu aktive edebilir, toprağın fosfor tedarik kapasitesini artırır.

   Potasyumlu gübre üzerindeki etkisi

   Hümik asit, potasyum hidroksit ile reaksiyona girerek, bitki emilimini kolaylaştıran ve daha uzun gübre etkisi sağlayan yeni bir potasyum hümik asit gübresi türü oluşturur. Hümik asit ve azot, fosfor ve potasyumun hümik asit bileşik gübresi üretmek için kompleks reaksiyonu, çoklu besin maddelerinin "kombine etkisine" katkıda bulunur, azot, fosfor ve potasyumun kullanım verimliliğini artırır, bitki stres direncini artırır, bitki büyümesini teşvik eder ve böylece bitki verimini artırır.

5. Hümik asidin organik gübrede uygulanması

   Hümik asidin organik gübrede uygulanması, sadece onu bir taşıyıcı veya dolgu maddesi olarak kullanmak değil, aynı zamanda onu hayvan ve kümes hayvanları gibi organik maddenin ayrışma ve fermantasyonunun tüm sürecine dahil etmektir, hümik asit fermantasyon materyalindeki karbon-amonyak oranını ayarlayabilir ve fermantasyon sürecini ideal bir duruma getirebilir.

   Tavuk gübresine eklenmesi, kompostun ayrışma sürecini hızlandırabilir, kompostlama için gereken süreyi kısaltabilir, böylece üretim verimliliğini artırabilir, daha fazla kullanılabilir azot tutabilir ve tavuk gübresinin gübre verimliliğini daha da artırabilir. Ayrıca, ayrışma sürecindeki amonyak, amonyum hümata oluşturur. Kendi peptitleri ve proteinleri de düşük molekül ağırlıklı amino asitlere ayrışır, böylece mikroorganizmaların ve bitkilerin toprakta alımını kolaylaştırır.

Kısa özet

Hümik asit gübreleri, tarımsal üretimde geniş uygulama olanaklarına sahiptir. Hümik asit gübrelerinin kullanılması, toprak verimliliğini artırma, gübre kullanımını iyileştirme, bitki direncini artırma, bitki verimini artırma, bitki kalitesini iyileştirme, toprak canlılığını artırma, çevresel kirliliği azaltma, karbon tutma, enerji tasarrufu ve emisyon azaltma vb. dahil olmak üzere bir dizi kapsamlı fayda sağlayabilir, ancak hümik asit gübrelerinin uygulanmasında hala bazı sorunlar vardır.

Örneğin, hümik asit gübreleri, diğer gübrelerle birlikte kullanıldığında bazı olumsuz reaksiyonlar veya etkileşimler üretebilir ve gübrenin etkinliğini etkileyebilir. Örneğin, asidik hümik asit gübreleri, yüksek kalsiyum magnezyum gübreleri ile karıştırılır ve asit-baz nötralleşme reaksiyonları meydana gelir. Birlikte kullanılırken, gübreler arasındaki uyumluluğa ve oran ilişkisine dikkat edilmeli ve dengeli bir besin maddesi tedariki sağlamak için toprağın doğasına dikkat edilmelidir.